Dzisiaj jest: Czwartek 28 Marca 2024
Imieniny obchodzą: Aniela, Antoni, Jan, Krzesisław, Sykstus
Do końca roku zostało 279 dni.
Zodiak: Baran

Janina Ryzner z domu Kozubal ( nazwisko otrzymała po ojczymie) urodziła się w Trzcianie koło Rzeszowa w 1928 r. Ojciec – Tadeusz Stawarz po powrocie z I wojny  światowej osiadł w Trzcianie . W 1921 r. ożenił się z Marią Smagalanką – matką Janiny . W 1931 roku jej ojciec zginął w wypadku samochodowym . Jej matka rok później wyszła za dużo młodszego Tadeusza Kozubala . Po letnich strajkach na rzeszowczyźnie w zimie 1936 roku kupili 22 morgi pola . Już w maju 1937 roku cała rodzina Janiny wyjechała z Trzciany . We wrześniu 1939  roku wybuchła II wojna światowa , a 17 września tego roku Sowieci zajęli wschodnią część terytorium Polski , w wyniku czego miejscowość w której mieszkała Janina znalazła się w sowieckiej strefie okupacyjnej . Przyszedł luty 1940 r. , cała rodzina Janiny została zmuszona do spakowania najpotrzebniejszych rzeczy i opuszczenia swego domu pod nadzorem funkcjonariusza NKWD . Zarzucono im tzw. kułactwo . Na stacji w Nowym Mieście rodzina pani Ryzner wraz z innymi zesłańcami została zamknięta w bydlęcych wagonach i skierowana  na wschód . Janina miała czworo rodzeństwa . Zofię , Jadwigę , Janka oraz Tadeusza. Jednak tylko ona jej młodszy brat Tadeusz i starsza siostra Jadwiga byli w transporcie na Sybir. Siostra Zosia i brat Janek zostali w Polsce. Podróż na wchód trwała dwa tygodnie z przerwami . Osiedleni zostali w tajdze w okręgu Omskim . Dorośli mężczyźni i kobiety pracowali przy wyrębie tajgi . Młodsze dzieci zarabiały zbieraniem jagód . W wyniku bardzo złych warunków bytowych pani Janina  zachorowała na gruźlicę . W końcu września 1941 roku komendant NKWD powiadomił Polaków mieszkających w łagrze o układzie Sikorski- Majski . W wyniku tej  ugody Polacy mogli w Rosji podejmować dowolną pracę , a nawet myśleć o powrocie . 15 lutego 1942 roku rodzina pani Ryzner wyruszyła w drogę powrotną . Różnymi środkami lokomocji , często na piechotę rodzina Kozubalów dotarła do KUJBYSZEWA na Uralu  . Z Kujbyszewa pociągiem dotarli do TASZKIENTU w Uzbekistanie . Dzieci rodziny Kozubalów umieszczono w  przytułku , a rodzice poszli do pracy do Kołchozu . 18 sierpnia 1942 roku pani Ryzner wraz z rodziną wsiedła na podstawiony statek i po czterech dniach dotarlado PAHLAWI . Młodsze dzieci z rodzin  zabrano do ochronki ( w tym jej brata Tadzia ) na profilaktyczne badania i leczenie a pani Janina wraz z koleżankami zgłosiła się do junaczek . Potem rodzina znalazła się w TEHERANIE . W tym czasie w Teheranie 7 października 1942 roku zmarł jej ojczym Józef . Około 15 października tego samego roku wyruszono z TEHERANU do AHWAZU. Wreszcie 25 stycznia 1943 roku rodzina wsiadła na angielski statek płynący do portu Beira w Cieśninie Mozambickiej. Po przypłynięciu do Afryki rodzina pani Ryzner osiadła w obozie przejściowym w południowej RODEZJI . Na początku 1944 r. p. Janina wraz z grupą dziewcząt wyjechała do gimnazjum w DIGGLEFOLD . W gimnazjum tym dziewczęta pracowały i uczyły się oraz pisały listy do żołnierzy polskich walczących w kampanii włoskiej . Pod koniec kwietnia 1945 roku p. Ryzner zachorowała ponownie na gruźlicę i została umieszczona w szpitalu na peryferiach Salisbury . W marcu 1948 roku pani Janina opuściła szpital , aby dołączyć do drugiego transportu Polaków , którzy chcieli powrócić do kraju.  W GENUI we Włoszech rodzina wsiadła do polskiego pociągu i przez północne Włochy , Szwajcarię , Austrię i Czechy przez przejście graniczne w Międzylesiu dotarła do Polski. Losy tej tułaczki opisała Janina jako dorosła kobieta w ksiazce pt ,,Droga do POLSKI''. Pani Ryzner została nauczycielką biologii, wychowała i wyedukowała wiele pokoleń birczańskiej młodziezy. Nauczała z pasją , a Jej lekcje były jednymi z najciekawszych i najbarwniejszych. Zmarła w 2006 roku w Lublinie i tam została pochowana.

© 2024 Bircza - Trzy Kultury